AST320 / 310 Güneş Fiziği
DERSİN KODU ve ADI: AST320 / 310 Güneş Fiziği (zorunlu)
KREDİSİ : Ulusal: 3 (3,0,0), AKTS: 3
DERS İÇERİĞİ: Güneş’in boyutları ve temel sabitler, Güneş’in yarıçapı, yüzey çekim ivmesi, Güneş’ten kaçma hızı, Güneş sabiti ve ölçümü, Güneş’in yüzey sıcaklığı ve dönmesi. Güneş’te enerjinin merkezden yüzeye çıkışı. Güneş tayfının elde edilmesi, Güneş’in parlaklığı ve kenar kararması. Bir yıldız olarak Güneş, Güneş’in atmosferi, iç yapısı, iç yapı denklemleri, termonükleer işlemler aracılığıyla enerji üretimi, Güneş nötrinoları. Güneş etkinliği, fotosferik olaylar, Güneş lekeleri, lekelerin sınıflandırılması, evrimi ve manyetik özelikleri, Maunder minimumu, Babcock modeli, kelebek diyagramı, Güneş leke çevrimi. Kromosfer, kromosferik olaylar, korona ve yapısı, koronal x-ışın salması, Güneş’in radyo gözlemleri, Güneş etkinliğinin Dünya’ya etkileri. Güneş’in evrimi.
DERSİN ÖĞRENİM KAZANIMLARI:
– Güneş’in uzaklığını ve büyüklüğünü bir model ile açıklar.
– Güneş’in farklı katmanlardan meydana geldiğini, bu katmanlaşmanın hem içyapısında hem de atmosferinde oluştuğunu o katmanların fizik özelliklerini tanır.
– Güneş çekirdeğinde nükleer tepkimelerle enerjinin nasıl üretildiğini, hidrojenin tepkime sonucu helyuma nasıl çevrildiğini açıklar.
– Üretilen bu enerjinin güneş yüzeyine hangi yöntemlerle taşındığını açıklar.
– Çekirdek tepkimeleri sırasında üretilen nötrinoların yeryüzünde nasıl gözlendiğini ve meşhur nötrino sorununu ve bu sorunun çözüm yollarını tartışır.
– Güneş atmosferinde tayf çizgilerinin nasıl oluştuğunu, hangi çizginin hangi katmanda meydana geldiğini dolayısıyla güneş etkinliğini her yönü ile gözlemek için nasıl bir gözlem aracı yapmak gerektiğini açıklar.
– Güneşte diferansiyel dönme kavramını öğrenerek manyetik alanının nasıl oluştuğunu ve lekelerin nasıl meydana geldiğini tartışır.
– Çeşitli güneş etkinlik parametrelerini öğrenir, bunların yıllara göre çizilmiş grafiklerini inceleyerek dünya iklimi ile ilişkisini araştırır.
– Kozmik ışın kavramından hareketle bunların dünya iklimine yaptığı etkinin, güneş etkinliği ile ilişkisini çok yönlü değerlendirir.
YARARLANILACAK KAYNAKLAR:
– Kızılırmak, A., 1966, Güneş Sistemi, Cilt II, Ege Üni. Matbaası, İzmir
– The Solar System, The Sun, 1953, Ed. by Gerard P. Kuiper, Vol. I, The Univ. of Chicago Press.
– The Solar Spectrum, 1965, Ed. by C. de Jager, D.Reidel Pub. Co., Dordrecht, Holland
– The Sun as a Star, 1981, Ed./Author :Stuart Jordan, NASA SP-450. Monograph Series on Nonthermal Phenomena In Stellar Atmospheres – Peter R. Wilson, 1994, Solar and Stellar Activity Cycles, Eds. R.F. Carcwell, D.N.C. Lin and J.E. Pringle, Cambridge Univ. Press.
– The Atmospheres of the Sun and Stars, 1963, Lawrence H. Aller, The Ronald Press. Comp. New York – Kenneth R. Lang, 1995, Sun, Earth And Sky, Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, New York
– The Sun as a Star, 1997, Roger J. Tayler, Cambridge Univ. Press., Cambridge
– “Güneş ve Güneş Fiziği” ile ilgili Üniversite ve uydu gözlemleri web sayfaları